بهبود آمادگی جسمانی و یا رقابت از جمله دلایل مهمی هستند که افراد را برای شرکت در ورزش ترغیب می­کنند. مزایای تمرین و ورزش به طور کلی باید بر خطرات آن ارجح باشد، با این حال بسیاری از افراد در زمان ورزش دچار آسیب­دیدگی­های خفیف و یا در بعضی از موارد، دچار آسیب­دیدگی­های شدید می­شوند. برخی از آسیب­های خفیف را به راحتی می­توان در منزل درمان کرد درحالیکه درمان آسیب­های جدی به کمک افراد متخصص و حرفه­ای نیاز دارد.

آسیب­ورزشی چیست؟

هر فشاری که هنگام فعالیت ورزشی بر بدن وارد شده و از عملکرد بهینه فرد جلوگیری نماید و برای درمان نیز به یک دوره استراحت نیاز داشته باشد، آسیب ورزشی نام دارد. صدمات ورزشی بر سیستم اسکلتی، عضلانی، عصبی، تاندون­ها غضروف­ها تأثیر گذاشته و در زمان استفاده از آن­ها ممکن است در منطقه آسیب­دیده درد، تورم، و حساسیت به وجود آید.

آسیب­های ورزشی را می­توان به دو نوع حاد و مزمن تقسیم کرد. آسیب­های حاد در نتیجه یک ضربه و یا برخورد ناگهانی رخ داده و آسیب مزمن در نتیجه استفاده بیش از حد و صدمات ریز که در طولانی مدت روی اندام وارد شده، ایجاد می­شود. آسیب­های حاد شامل شکستگی استخوان، کشیدگی عضلات، تاندون­ها، لیگامنت­ها و کبودی می­شود. این نوع از آسیب­ها بیشتر در بین ورزش­های برخوردی مانند فوتبال، بسکتبال، تکواندو و … شایع می­باشد. آسیب­های مزمن شامل التهاب تاندون، بورسیت، شکستگی ناشی از فشار هستند که این نوع آسیب بیشتر در بین ورزش­های استقامتی مانند دوی استقامت و ورزش­های انفرادی با حرکات تکراری مانند تنیس، ژیمناستیک و وزنه برداری رایج است.

پیشگیری از آسیب

یکی از مزایایی اصلی ورزش کردن این است که افراد می­توانند براساس سن و سطح سلامتی خود از آن لذت ببرند. ورزش میزان سلامتی قلبی ­ـ عروقی را بهبود بخشیده و باعث می­شود که حس شادابی افزایش یافته، و در نتیجه خطر بیماری­های قلبی، فشار خون و کلسترول بالا کاهش یابد. ولی با این حال ورزش می­تواند خطر آسیب­دیدگی را به همراه داشته باشد. به همین خاطر ضروری است که فرد برای کاهش احتمال آسیب­دیدگی با کمک­های اولیه آشنا شود.

ارزیابی آمادگی و تمرین مناسب

پیش از شروع ورزش و برای آگاهی از سلامتی جسمانی و میزان آمادگی خود باید حتما به متخصص پزشکی ورزشی و متخصص آسیب­شناسی ورزشی مراجعه کنید. سطح آمادگی جسمانی پایین، داشتن اضافه وزن و ناهنجاری­های اسکلتی عضلانی، سابقه بیماری یا صدمات قبلی، احتمال آسیب­دیدگی را افزایش می­دهد. به همین خاطر پیش از شروع ورزش و یا از سرگیری مجدد تمرین باید یک ارزیابی جسمانی کامل توسط متخصصین مربوطه به عمل آید و براساس وضعیت موجود فرد برنامه تمرین طراحی شود. اینجاست که با طراحی برنامه تمرینی و ورزشی متناسب با نیاز فرد، عملکرد به بالاترین سطح خود می­رسد. هر ورزشی میزان  آمادگی مختص خود را دارد. برای مثال دوی استقامت نیازمند عملکرد قلبی عروقی بالایی است، همچنین وزنه برداری نیازمند قدرت و توان عضلانی بالایی را طلب می­کند. ولی با این حال انجام تمام فعالیت های ورزشی مستلزم این امر است که فرد از نظر آمادگی جسمانی و قلبی عروقی با تأیید متخصص در سطح مطلوبی قرار داشته باشد.

استراحت و تغذیه

همیشه در برنامه تمرینی باید جایی را برای استراحت و بازیابی قدرت بدنی اختصاص دهید زیرا این امر به اندازه برنامه تمرینی مهم است. فعالیت­های شدید بدنی فشار زیادی را به بدن وارد می­کند و باعث می­شود که بدن دچار آسیب­های ریز بافتی شود. اگر زمان مناسبی برای فرایند بازسازی طبیعی به بدن اختصاص داده شود، موجب انطباق­پذیری بدن با این فشارها شده و در نتیجه آمادگی بدنی افزایش پیدا می­کند. اما تمرین بیش از حد موجب جلوگیری از بازیابی شده و احتمال آسیب­دیدگی را افزایش می­دهد. همیشه این نکته را بیاد داشته باشید که اگر آسیب­دیده، خسته و یا بی­حوصله هستید، از انجام ورزش و تمرین خودداری کنید.

مؤلفه پایانی برنامه تمرینی مؤثر، رزیم و تغذیه است که باید با نیازهای تمرینی متناسب و هماهنگ باشد. گلیکوژن سوختی است که بدن هنگام فعالیت می­سوزاند. بنابراین غذاهای سرشار از کربوهیدرات پیچیده مانند ماکارونی و نان باید در ساعات پیش از تمرین مصرف شوند و غذاهای سرشار از کربوهیدرات ساده مانند آجیل و میوه خشک شده که انرژی را سریع آزاد می­کند باید در طول برنامه تمرینی استفاده شوند. نوشیدن آب نیز بسیار مهم است. بنابراین برای جلوگیری از تشنگی هنگام تمرین آب بنوشید. همچنین پس از تمرین نیز به نوشیدن آب و مایعات و نوشیدنی­های مخصوص بازیابی انرژی ادامه دهید.